یکسان سازی نرخ ارز موجب گسترش صادرات غیرنفتی می‌شود

به گزارش المانیتور، در حال حاضر دو نرخ ارز در ایران وجود دارد. نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد. هر دلار آمریکا در بازار آزاد به قیمت بالای 35 هزار ریال و با نرخ رسمی حدود 31 هزار ریال به فروش می رسد.
ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران اعلام کرده برای کمک به تقویت رشد اقتصادی قصد دارد نرخ ارز را قبل از پایان سال جاری یکسان سازی کند. اگر این امر محقق شود، این اقدام گام مهمی به سمت شناورسازی ریال و پایان دادن به کنترل دولتی بر بازار ارز خواهد بود.
ایران مدت هاست تلاش می کند نرخ ارز را یکسان سازی کند، اما پایان دادن به نظام ارزی دو نرخی کار چندان آسانی نیست.
احمد مجتهد، اقتصاددان چند عامل را برشمرده که مانع از اقدام بانک مرکزی در یکسان سازی نرخ ارز بوده است. «تثبیت تورم در زیر 10 درصد، کاهش آشفتگی نرخ ارز و اعطای مجوز به بانک ها برای خرید و فروش ارز که اخیرا اعلام شد» گام هایی مثبت و ضروری از سوی بانک مرکزی بوده اند، اما این اقدامات به هیچ وجه کافی نیستند. وی استدلال می کند که عواملی نظیر عدم دسترسی به تامین مالی خارجی و ذخایر ارزی خارجی ایران، نگرانی ها از بازگشت تورم بالا و انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و ایران در کنار تاثیر احتمالی رکود اقتصادی همگی چالش هایی بنیادین هستند که موجب به تاخیر افتادن یکسان سازی نرخ ارز می شوند.
باید خاطر نشان کرد که به رغم چالش های فراوان، فشار زیادی به نفع یکسان سازی نرخ ارز وجود دارد. بر اساس مطالعه ای که اخیرا توسط اتاق بازرگانی تهران صورت گرفته، ایجاد یک «نرخ ارز صحیح» برای «یکپارچه ساختن اقتصاد» ضروری است. با این حال این مطالعه 3 دلیل را برای پایان نیافتن نوسانات در بازار ارز در دوره پسابرجام بر می شمارد. اولا، نرخ ارز یک متغیر اقتصادی کلان است، از این رو، آشفتگی آن انعکاس واقعیت های اقتصادی است. ثانیا، نرخ ارز تا حد زیادی وابسته به قدرت پول ملی در برابر ارزهای ملی سایر کشورهاست. ثالثا، مسئولان نمی توانند نوسانات بازار ارز را از ناظران پنهان نمایند.
این مطالعه همچنین خاطرنشان می سازد که هیچ کشوری نتوانسته به صورت موفق در دوره ای طولانی یک سیستم ارزی چند نرخی را پابرجا نگه دارد. این به دلیل تاثیرات نامطلوب اختصاص غیربهینه منابع کمیاب و محدود است. این مطالعه استدلال می کند که ادامه سیاست فعلی ارزی می تواند منجر به کاهش بهره وری در تولید و مصرف، بالا رفتن فعالیت های احتکاری در بازارعرضه و رانت خواری شود و سبب تضعیف بخش خصوصی و تقویت بخش دولتی در دراز مدت گردد.
با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و لغو تحریم های بانکی، اگر نرخ ارز به شکلی صحیح یکسان سازی شود، مزیت هایی، نه در کوتاه مدت، بلکه در دراز مدت خواهد داشت. برای مثال، یکسان سازی نرخ ارز به افزایش تقاضا برای کالاهای داخلی در داخل و خارج از کشور کمک خواهد کرد و از این طریق موجب گسترش صادرات غیرنفتی خواهد شد. با یکسان شدن نرخ ارز که احتمالا سبب ارزان تر شدن ریال خواهد شد، قدرت رقابتی کالاهای تولید داخل در بازار های خارجی بالاتر می رود. بر اساس مطالعه اتاق بازرگانی تهران، تاثیر فوری یکسان سازی نرخ ارز کاهش 12 درصدی ارزش ریال در کوتاه مدت و افت 31 درصدی در درازمدت خواهد بود.