تشدید تلاش جمهوری‌خواهان آمریکا برای جلوگیری از توافق با ایران

در حالی که تنها حدود دو ماه تا پایان ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی ایران و گروه 1+5 به توافق نهایی هسته ای باقی مانده، یکی از مباحث مهم مطرح در این زمینه، این است که آیا در صورت حصول توافق نهایی، کنگره آمریکا در مقابل آن کارشکنی خواهد کرد یا خیر؟ این موضوعی است که این روزها ذهن خود مقامات دولت آمریکا را نیز مشغول کرده است.

به گزارش «تابناک»، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در مطلبی تحلیلی به بررسی رویکرد کنگره آمریکا و دولت این کشور به موضوع مذاکرات هسته ای ایران پرداخته و از چالش هایی که ممکن است کنگره برای توافق هسته ای ایران ایجاد کند سخن گفته است.

در این مطلب به طور خلاصه آمده است:

ضرب الاجل آخر نوامبر در حال نزدیک شدن است و وزیر خارجه آمریکا مذاکرات هسته ای با ایران را در حالی  پیگیری می کند که یک چشمش به ایران و چشم دیگرش به تحولات سیاسی داخلی در آمریکاست؛ زیرا فشارها در داخل برای دستیابی به توافقی که عدم تبدیل ایران به یک دولت هسته ای را تضمین کند، افزایش می یابد. از سوی دیگر، احتمال پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات سنا نیز دلمشغولی مضاعفی برای کری است.

جان کری، کاترین اشتون و محمد جواد ظریف، هفته آینده در وین گرد هم خواهند آمد. انتظار می رود دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 نیز به فاصله اندکی پس از آن برگزار شود. هر دو طرف،‌ تنها هفت هفته فرصت دارند تا به توافقی دست یابند که در ازای اعمال محدودیت هایی بر برنامه هسته ای ایران، تحریم های این کشور را کاهش دهد. ناکامی در دستیابی به این هدف، می تواند به معنای از هم پاشیدن کل فرایند مذاکرات باشد.

اما در این میان، نگرانی که در طرف ایرانی وجود دارد این است که هرگونه توافق حاصل شده میان دو طرف، می تواند با مخالفت نمایندگان کنگره آمریکا مواجه شده و فرصت محقق شدن پیدا نکند. این احتمال، به ویژه در صورتی که جمهوری خواهان در انتخابات سنا پیروز شوند، تقویت می شود.

اما در داخل کنگره، هرچند فشارها بر اوباما بر سر راهبردش در قبال ایران، زمانی از سوی هر دو حزب بود، اینک رویکرد دو حزب در این زمینه با یکدیگر تفاوت کرده است. جمهوری خواهان از اینکه یک سال پس از توافق مقدماتی – که مورد مخالفت آن ها بود – هنوز پیشرفتی در مذاکرات حاصل نشده، ناراضی هستند. آن ها تلاش کردند در حاشیه برخی قوانین غیرمرتبط،‌ تحریم های جدیدی را علیه ایران به تصویب برسانند که البته با مخالفت دموکرات ها، این هدف حاصل نشد. اما در مقابل، دموکرات ها که خود پیشتر درگیر اختلاف با دولت بودند، اکنون از مقابله با آن خودداری می کنند.

چند تن از دستیاران سناتورهای دموکرات آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود، گفته اند که بخشی از تغییر به وجود آمده در رویکردشان به سبب درک این مسئله است که رویکرد «پلیس خوب، پلیس بد» که دولت و کنگره نقش های آن را در مقابل ایران بازی می کردند،‌ دیگر جواب نمی دهد.

به عبارت دیگر،‌ در صورتی که ایرانی ها به این جمع بندی برسند که اوباما نخواهد توانست توافق نهایی را به تأیید کنگره برساند، انگیزه چندانی برای موافقت با درخواست های غرب برای محدود کردن برنامه هسته ایش نخواهد داشت. دوره ریاست جمهوری اوباما در ِژانویه 2017 به پایان می رسد و در صورت عدم همراهی کنگره در حال حاضر در راستای کاهش تحریم ها، هرگونه امتیازی که به ایران داده شود،‌ در آن زمان قابل برگشت خواهد بود.

مقامات آمریکایی می گویند دیپلمات های این کشور در جریان مذاکره با طرف ایرانی، تلاش کرده اند نگرانی ایران را از بابت نقش آفرینی منفی کنگره کاهش دهند. با این حال،‌کنگره می تواند جلوی دادن امتیازات بیشتر از سوی اوباما به ایران را بگیرد و این موضوعی است که ایرانی ها یقیناً در هنگام مذاکرات به آن توجه دارند.

تقریباً تمامی اقدامات تحریمی وضع شده علیه ایران، قابلیت استفاده از بخشودگی رئیس جمهور را دارند. افزون بر این، هرگونه تحریمی که از طریق دستورات اجرایی اوباما یا روسای جمهور پیشین علیه ایران وضع شده،‌ می تواند با فرامین جدید ملغی شود. به عنوان مثال، آمریکا در مقابل گزارش های منتشره درباره اینکه میزان صادرات نفت ایران از سقف تعیین شده در توافق مقدماتی هسته ای فراتر رفته، واکنشی از خود نشان نداد.

با این حال، در صورتی که رئیس جمهور بخواهد هریک از تحریم های متنوع وضع شده علیه ایران را برای همیشه ملغی کند، به کمک کنگره نیاز خواهد داشت.

اخیراً نامه ای که در آن نسبت به پیشنهادات جدید آمریکا به ایران در مذاکرات ابراز نگرانی شده بود، 31 امضا از جمهوری خواهان را جمع کرد، اما امضای هیچ دموکراتی پای آن نبود. با این وجود، هفته گذشته بیش از 350 عضو مجلس نمایندگان – که بسیاری از آن ها دموکرات بودند – با امضای نامه ای،‌ از سطح همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی انتقاد کردند.

فعال شدن جمهوری خواهان علیه دولت بدین سبب است که آن ها معتقدند موضع آمریکا در مذاکرات در حال ضعیف شدن است و آن را بخشی از ضعف کلی سیاست خارجی اوباما قلمداد می کنند. آن ها می خواهند به تیم مذاکره کننده آمریکایی فشار وارد کرده و از این طریق، نگذارند که اوباما برای جلوگیری از مواجهه احتمالی با یک اکثریت جمهوری خواه در سنا در سال آینده،‌ اقدام به امضای یک «توافق بد» با ایران کند. به هر حال، مقامات آمریکایی نزدیک به مذاکرات می گویند دولت آمریکا تلاش کرده به ایرانی ها اطمینان دهد که توان دفاع از توافق را دارد.